Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w cel ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. z 2019r. poz. 1649) wprowadza istotne zmiany w dochodzeniu roszczeń między stronami transakcji handlowych, uregulowanych ustawą z dnia 8 marca 2013 r.  o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Pierwszą i najłatwiej dostrzegalną zmianą jest modyfikacja tytułu ustawy, która od 1 stycznia 2020 roku nazywać się będzie „o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych”.

 Wyższe odsetki za opóźnienie

Od stycznia 2020 r. odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych będą równe sumie stopy referencyjnej NBP i dziesięciu punktów procentowych (dotychczas było to osiem punktów procentowych). Jednocześnie ustawa przewidywać będzie niższe odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych w przypadku podmiotów publicznych będącymi podmiotami leczniczymi (pozostanie w tym przypadku dotychczasowa wysokość odsetek).

 

Wyższe kwoty rekompensaty za koszty odzyskiwania należności 

Do tej pory, zgodnie z art. 10  ustawy wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro. Kwota ta była przeliczona na złotówki według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiąc rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.

 

Od Nowego Roku wprowadzone zostaną widełki dotyczące rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. I tak wierzycielowi będzie przysługiwać kwota:

1. 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5 000 złotych
2. 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5 000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych
3. 100 euro gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 50 000 złotych.

Zasady przeliczania euro na złotówki pozostają bez zmian. Istotne jest jednak wprowadzenie w art. 10 ust. 4  ustawy zakazu zbywania roszczenia o rekompensatę.

Postępowanie w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych

Nowelizacja zakłada powstanie całkowicie nowej procedury – postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej jako: Prezes UOKiK) wobec stron transakcji handlowych niebędących podmiotami publicznymi. Postępowanie wszczyna się z urzędu, jeżeli posiadane przez Prezesa UOKiK informacje wskazują na wystąpienie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.

Za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych uważa się sytuację, w której w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie wynosi co najmniej 2 000 000 zł.

Prezes UOKiK wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania i zawiadamia o tym stronę postępowania. Stroną postępowania jest każdy, wobec kogo postępowanie zostało wszczęte. W postanowieniu o wszczęciu postępowania w szczególności wskazuje się okres objęty postępowaniem.

W toku postępowania może być przeprowadzona przez upoważnionego pracownika Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub Inspekcji Handlowej kontrola w zakresie objętym tym postępowaniem. Kontrolowany może być również podmiot niebędący stroną transakcji handlowej.

Czas trwania kontroli w ramach jednego postępowania nie może przekraczać 20 dni roboczych. Postępowanie powinno być zakończone nie później niż w terminie 5 miesięcy od dnia jego wszczęcia.

W przypadku stwierdzenia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez stronę postępowania, Prezes UOKiK nakłada na stronę postępowania, w drodze decyzji, administracyjną karę pieniężną, wzg wzoru ustawowego. Ponadto Prezes UOKiK odstępuje od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej gdy do nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych doszło na skutek działania siły wyższej, może on także odstąpić od jej wymierzenia w uzasadnionych przypadkach.

Podmiotowi, na który została nałożona kara, służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy do Prezesa UOKiK. Od decyzji Prezesa UOKiK, o których mowa w ustawie przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

 Podsumowanie

Celem nowelizacji jest zdyscyplinowanie dłużników będących stronami transakcji handlowej. Wydaje się, że rozwiązania wprowadzane przez ustawodawcę mają na celu wzmocnienie ochrony prawnej mniejszych przedsiębiorców oraz nakłonienie  przedsiębiorców do uważnego monitowania stosowanych terminów zapłaty.